Wilhelm Weber

Wilhelm Weber, Alman fizikçi. Teoloji profesörü Michael Weber’in oğludur. Matematik, jeodezi ve astronomi alanlarında çalıştı. 1817 yılında yıldız gözlemevi direktörlüğü yapmaya başladı.

Doğum tarihi: 24 Ekim 1804, Lutherstadt Wittenberg, Almanya
Ölüm tarihi ve yeri: 23 Haziran 1891, Göttingen, Almanya

Wilhelm Eduard Weber, elektromanyetizmaya hayati katkılar yapan usta bir bilim insanıdır. Geliştirdiği yüksek hassasiyetli aparat ile elektrik ve manyetizmayı ölçmek, elektrik ve manyetik birimleri tanımlamak için yeni yollar bulmuştur. Ayrıca elektriğin yüklü parçacıklardan oluştuğunu öne süren ilk fizikçi olarak bilinir.

Wilhelm Eduard Weber, 24 Ekim 1804’te Wittenberg’de doğdu. Babası Michael Weber, Wittenberg Üniversitesi’nde ilahiyat profesörüydü. Michael’ın on üç çocuğu vardı ve bunlardan sadece bir kızı ve dört oğlu yetişkinliğe erişebildi. Wilhelm hayatta kalan üçüncü oğluydu.

Wilhelm 10 yaşındayken, ailesiyle beraber sekiz yıl sonra üniversiteye gireceği Halle’ye taşındı. Bu zamana kadar Wilhelm evde eğitildi fakat Halle ile beraber okula başladı. 1822 yılında Halle Üniversitesine girdi ve felsefe okudu. Bu dönemde fizikçi Johann SC Schweigger ve matematikçi Johann Friedrich Pfaff’dan çok etkilendi. 1826 yılında doktorasını aldıktan sonra Halle’de, önce öğretim görevlisi olarak daha sonra da 1828’den 1831’e kadar yardımcı doçent olarak görev aldı. Daha sonra matematikçi ve fizikçi Friedrich Gauss ile tanıştığı Gottingen Üniversitesi’nde profesör olarak göreve başladı. Gauss ile olan işbirliği, Weber’in manyetizma konusundaki çalışmalarının başlattı.

Siyasi olaylar Weber’in akademik hayatını sekteye uğrattı. 1837’de Kraliçe Victoria iktidara geldiğinde, amcası Hanover’ın yeni hükümdarı oldu ve derhal anayasayı askıya aldı. Weber eylemi protesto eden yedi profesörden biriydi ve akabinde hepsi kovuldu. Leipzig’de profesörlük teklif edilene kadar Göttingen’de kaldı.

Sonunda, 1849’da Göttingen’deki pozisyonunu geri aldı ve 1870’de emekli olana kadar burada çalıştı. 23 Haziran 1891’de Gottingen’de hayata gözlerini yumdu. Daha sonra bilime yaptığı katkılardan dolayı Weber’in adı manyetik akı birimine (sembol: Wb) verildi.

Wilhelm Eduard Weber’in buluşları

Manyetik maddelerin molekülleri iki kutuplu birer küçük mıknatıs gibi oldukları ve mıknatıslanmamış bir maddede bu küçük mıknatıslar rastgele bulundukları için birbirlerinin manyetik alanlarını yok ettiklerini, böylece maddenin çevresinde herhangi bir alan meydana gelmediğini saptadı. “Bir çubuk mıknatısın moleküllerine kadar bölündüğünde yine iki kutuplu mıknatıs elde edileceği ve mıknatısların uçlarında manyetik alanın en büyük olduğu” anlamına gelen Moleküler teoriyi ortaya atmıştır.

Friedrich Gauss ve Wilhelm Weber ilk elektromanyetik telgrafı yarattılar. 1833’te geliştirilen bu telgraf, Gottingen Üniversitesi kampüsünde Gauss ve Weber ofislerini birbirine bağladı. Telgraf, aldığı elektrik darbelerine tepki verecek bir galvanometreye bağlı binanın üst kısmında çalışan bir tel ve akımın yönünü değiştirmek için kullanılan bir çeviriciden oluşuyordu. Bu deneyle beraber Gauss ve Weber yaklaşık bir buçuk km’lik mesafeden dakikada 6 kelimelik bir hızda iletişim kurabildiler.

Weber, Gauss ile manyetizma üzerine yaptığı araştırmalar sırasında manyetik alanları ve elektrik akımlarını hassas bir şekilde tespit etmek ve ölçmek için çeşitli cihazlar geliştirdi. Bu cihazlar arasında iki bobinin manyetik alanlarının etkileşimi yoluyla elektrik akımını, voltajı veya gücü ölçebilen elektrodinamikometre vardı. Bu cihaz ile beraber Weber, André-Marie Ampère’in kuvvet yasasını deneysel olarak onayladı.