Noktalama işaretleri ve kullanıldığı yerler nedir?

Nokta (.)

a. Cümle sonunda yer alır.
Teslime’nin İbrahim Erdem’i sevdiğini biliyorum.
b. Kısaltmalarda kullanılır.
vb. T.C. Prof. Dr.
TBMM TDK MEB AB TÜBİTAK gibi kısaltmalarda nokta işareti kullanılmaz.
c. Sayılarda sırayı belirtir.
I. Dünya Savaşı IV. Murat 10. öğrenci
d. Tarih yazımında kullanılır.
10.03.2005

Virgül ()

a. Eş görevli sözcük sözcük grupları ve cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
Matematik fen fizik biyoloji gibi sayısal lere ilgi duydu.
b. Cümle içindeki ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.
Beklenmedik bir anda bunu bilmeliydik çıkıp geldi.
c. Hitap sözcüğünden sonra kullanılır.
Sevgili dostum yine kalbini kırdım değil mi?
d. “evet hayır yok” gibi sözcüklerden sonra kullanılır.
Evet bu sözleri duymak beni gerçekten mutlu etti.
e. Cümlede özellikle vurgulanması gereken sözcükten sonra kullanılır.
Cem Semih’e bu sözleri söylemiş olamaz.

Noktalı Virgül

a. Bağlı cümleleri ayırmak için kullanılır.
Kitaplar kısa sürede okunur; raflara yerleştirilir.
b. Virgülle sıralanmış grupları ayırmak için kullanılır.
Yaban Çalıkuşu Ateşten Gömlek roman; Yüz Akı Diyet hikâye; Hemşirem İçin şiirdir.
c. “ama fakat” gibi iki cümleyi birbirine bağlayan edatlardan önce kullanılır.
Bugün Ankara’ya yağmur yağmış; ama biz görmedik.

İki Nokta

a. Örneklerden önce kullanılır.
Kişi zamirleri şunlardır: ben sen o biz siz onlar.
b. Açıklaması yapılacak cümlenin sonunda kullanılır.
Mutluluklarını gölgeleyen bir şey vardı: Ayrılık.
c. Konuşma metinlerinde konuşan kişilerden sonra kullanılır.
Babam:
Hoş geldiniz. Mustafa:
Teşekkür ederim.
Örnekler ve açıklamalar dışında iki nokta işaretinden sonra büyük harfle başlanır.

Üç Nokta (…)

a. Bitmemiş yarım kalmış cümlenin sonunda kullanılır.
Ümit Can’ın da söyleyecek sözleri vardı ki…
b. Söylenmek istenmeyen söz yerine kullanılır.
Sonunda G… ile görüşüp bir yarışma düzenlenmesine karar verildi.
c. Alıntılarda atlanan yerleri göstermek için kullanılır.
“…
kitaplarını masanın üzerine bırakıp pencerenin yanında duran sandalyeyi getirdi. Yavaşça oturup kimseye selam vermedi.”

Soru İşareti (?)

a. Soru anlamı taşıyan cümlelerden sonra kullanılır.
Bu sorunun cevabını biliyor musunuz?
b. Cümle içerisinde bilinmeyin bir ifade yer tarih vb. için kullanılır.
Muhsin Efendi 1412 – ? yılları arasında Horasan’da yaşadı.

Ünlem İşareti (!)

a. Heyecan ifade eden (sevinç korku hayret acı vb.) sözcük ve cümlelerden sonra
kullanılır.
“İmdat!” diye bir ses işitti.
b. İfadeye alay anlamı katmak için kullanılır.
Bu yıl çok çalışacak (!) Derslerinin hepsinden yüksek notlar alacakmış (!)
c. Hitaplarda kullanılır.
Ey Türk Gençliği!

Tırnak İşareti (” “)

a. Başkasına ait aktarılan sözler tırnak işareti içerisinde gösterilir.
“Sen dinlenmeden iyileşemezsin.” dedi.
b. Cümlede vurgulanmak istenen söz veya söz grupları tırnak işareti içerisinde gösterilir.
Bu sorunu çözmek için “Açık Öğretim Lisesi Müdürlüğüne” bir dilekçe yazınız.

Kesme İşareti ()

a. Özel isimlere gelen çekim eklerinden önce kullanılır.
Aydın’ın mezuniyet törenine gidemedik.
b. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
AB’ye uyum süreci uzun zaman alacak.
c. Sayılardan sonra gelen ekleri ayırmak için kullanılır.
Okula 12′nci öğrenci olarak kaydoldum.
\ Özel isimlerden sonra gelen yapım eklerinden önce kesme işareti kullanılmaz.
İstanbullu örneğinde olduğu gibi.

Konuşma Çizgisi (-)

Konuşma cümlelerinden önce kullanılır. Küçük kız elini uzattı:
Haydi tut.
Neden?
Barışmak için.

Birleştirme Çizgisi (-)

Cümle içerisindeki ara söz veya cümleleri ayırmak için kullanılır.
Görenler hayret ederdi. Arabasına kimse eski diyemezdi. Bu araba – dede yadigârı -onunla bütünleşmişti.