Otomobil Sistemleri ve Kısaltmaların Anlamları
Otomobil sistemleri alanında gelişmeler son hızla otonom sürüşe (kendi kendine gidebilen) doğru giderken kullanılan teknolojilerin kısa adları da artık iyice bir otomobil sözlüğünü gerekli hale getiriyor.
Otomobil dünyasındaki bu teknolojik gelişmelerin isimleri öyle bir hal aldı ki satıcılar bile bu kısaltmaların anlamlarını tam olarak bilemeyecek duruma geldiler. Üstüne üstlük kullanılan kısaltmaların tamamı yabancı sözcükleri kapsadığı için anlamak bizler için daha da gül hale geldi. Görünen o ki günümüzde kullanılan araçlar aslında bir bakıma gelişmiş sensörlerle donatılmış gelişmiş bilgisayar sistemleri olmaya doğru gidiyor. Yakın gelecekte otonom sürüş özelliklerine sahip otomobilleri yollarda görmek hiçte abartı değil.
Bu yazıda otomobil sistemleri ile ilgili teknolojilerin kısaltmalarının ne anlama geldiğini sizler için derledik.
FDR: Her türlü sürüş anında güvenliği sağlamak üzere Bosch 1995 yılında FDR sistemini aktif sürüş emniyetini sağlamak üzere üretime almıştır. Özellikle virajlarda ve ani yol değişikliklerinde FDR sistemi, yıldırım hızı ile motor, şanzıman ve frene müdahale ederek aracın savrulmasını önler. Bu sistemin diğer kısaltılmış adı ingilizce anlamından dolayı DC (Vehicle Dynamic Control) olarak da bilinir. Bu sistemin diğer bir avantajı da düşük maliyeti nedeniyle, sadece yüksek sınıf otomobillerde değil bundan böyle orta sınıf araçlarda da standart olarak bulunacak olması.
ABS: “Antiblock Brake System”in kısaltması olan ABS, sürücülere, tekerlekler kilitlenmeden fren yapma olanağı sağlayan, bu sayede aracın manevra ve kontrol yeteneğini artıran otomobil sistemleri alanında sürücüye yardımcı olan teknolojiyi ifade ediyor.
ESP: Elektronik Stabilite Programı (ESP), sensörler sayesinde otomobilin seyir halinde çizgisini korumasına, savrulmadan stabil bir şekilde seyrini sürdürmesine yardımcı olan sistemi anlatıyor.
BAS veya EBA: “Brake Assist System” ve “Emergency Brake Assist”in kısaltmaları olan BAS ve EBA, sürücünün fren pedalına sert basması halinde fren gücünün tam olarak devreye girmesini simgeliyor.
MSR: “Motor Schleppmomenten Regelung”un kısaltması olan MSR, özellikle kaygan zeminlerde, sürücünün ayağını gaz pedalından çekmesiyle oluşacak kaymayı, motor torkunu kullanarak önlemeye çalışan sistemin adı.
ASR: “Anti Schlupf Regelung”un kısaltması olan ve Türkçe’ye antipatinaj sistemi olarak de çevrilebilen ASR, araçta patinaja geçildiğinde çekiş olan tekerleklere giden gücü kontrol ederek tutunmayı sağlıyor. Bu sistem, bazı markalarda “EDL-Elektronik Defransiyel Kilidi” olarak da adlandırılıyor.
EBD: “Electronic Brake Distributor”ü tanımlayan otomobil sistemleri kısaltması olan “EBD” sistemi, fren yapılması halinde gücün ön ve arkadaki akslara dengeli şekilde dağılmasını ve böylece güvenli fren yapılmasına yardımcı oluyor.
ASC T: “Elektronik çekiş kontrol sistemi” olarak tanımlanan sistem, aracı seyir halindeyken sensörler aracılığıyla sürekli takip ediyor. Bu sistem, bazı markalarda “TCS” olarak isimlendiriliyor.
EPB veya APB: Klasik el freninin yerine geçen bu sistemde, el freni, anahtar kontak yuvasından çıkarıldığında otomatik olarak devreye giriyor.
SRS: “Suplementary Restraint System”in kısaltması SRS, “Airbag”i ifade ediyor. Türkçe’de hava yastığı olarak kullanılan sistem, çarpışma sırasında, çok kısa bir süre içinde otomatik olarak devreye girerek, sürücü ve yolcuların korunmasını sağlıyor.
HLA: “Yokuş kalkış desteği” olarak Türkçeye çevrilen teknik, rampada duran aracın stop ettirilmeden kalkışına yardımcı oluyor.
Tiptronic: Araçlardaki şanzımanın manüel ya da otomatik olarak kullanılmasını ifade ediyor.
Cruise Control: Otomatik hız kontrol sistemi olarak tanımlanan “Cruise Control” sürücü tarafından devreye sokulduğunda, aracın hızı sabitleniyor sistem gaza, frene ya da sistemi çalıştıran düğmeye yeniden basıldığında devreden çıkıyor. Yeni nesil bazı modellerde kullanılan, “Akıllı Cruise Control” sistemi ise sensörler aracılığıyla öndeki araçla olan mesafeyi kontrol ederek aracı yavaşlatıyor. Buna benzer teknolojiler bazı markalarda “ACC-Adaptif Hız Kontrol Sistemi” olarak da adlandırıyor.
Immobiliser: Bazı markaların “IPS-Akıllı Güvenlik Sistemi” olarak isimlendirdiği sistem, kontak anahtarının içindeki çip yardımıyla, kopya kontak anahtarlarının motoru çalıştırmasını önlüyor.
Benzer otomobil teknolojileri farklı üreticiler tarafından farklı isimlendirildiği için bu örnekleri çoğaltmak da mümkün.
Diğer taraftan araçların motor özellikleri de yine kısaltmalarla simgeleniyor. Dizel araçlarda kullanılan “TDI” simgesi, otomobilin turbo, dizel ve enjeksiyonlu olduğunu anlatıyor. Daha yeni modellerde kullanılan “CDI” terimi ise “Common roil diesel injektion”ın kısaltması anlamına geliyor. Bu sistem yakıtı püskürtmede kullanılan farklı yöntemlerle yakıtın daha iyi yanması ve atık yakıt kalmamasını sağlıyor.
Motorun “TSI” özellikli olması turbolu ve hava kompresörlü motor, “FSI” olması ise yakıt katmanlı homojen motor anlamına geliyor. Ayrıca, bazı firmalar ürettikleri motorlara Zetec, Duratec, Duratorq, VVT, VVTI gibi özel isimler de veriyorlar.
