Bluetooth

Bluetooth, uluslararası standartlara uygun bir telsiz iletim sistemidir. Bluetooth ile çok küçük cihazlar bile telsiz yönetilebiliyor ve kontrol edilebiliyor.

Üreticiler yoğun bir şekilde bu teknolojiyi dizüstü bilgisayarlarda, ceptelefonlarda ve aksesuarlarda kullanıyorlar.

Tarihçe
1994 senesinde Ericsson şirketi ceptelefonları ile aksesuarları arasında iletişim kurabilecek ucuz ve elektrik sarfiyatı düşük olan bir telsiz teknolojisi fikrini araştırmaya başladı. Amaç konforsuz, birbirine uyumsuz ve sık sık arızalanan kablolu bağlantıların yerini alacak telsiz bir teknoloji geliştirmekti.

Araştırmanın pozitif sonuçları ardından 1998 senesinde beş şirket (Ericsson, Nokia, IBM, Toshiba ve Intel) “Special Interest Group” (SIG)’u kurdu. Bu grup ilerleyen aylarda Bluetooth’un lisanslama kurallarını belirledi.
Şimdiye kadar SIG’e 3com, Lucent, Microsoft, Motorola, B&O, Volvo ve Sony gibi 1900’ün üzerinde şirket katıldı.

Bluetooth ismi 10. yüzyılda yaşamış Viking kralı Harald Blåtand’dan esinlenerek oluşturulmuş. Blåtand Danimarkaca’da “Mavi Diş” yani Bluetooth anlamına geliyor. Bluetooth teknolojisinin geliştirilmesinde İskandinav şirketlerinin büyük emeği geçtiği için, zamanında Danimarka’yı ve Norveç’i birleştirip Hıristiyanlaştıran ve Danimarka kültürüne yeni bir standart getiren Blåtand’ın ismi kullanılmış.

İletim Teknolojisi
Bluetooth cihazları 2,4GHz ISM (Industrial Scientific Medical Band) bandında çalışıyor. Bu frekans kanalı, Fransa hariç, tüm dünyada herkes tarafından lisanssız kullanılabilir. Başka uygulamalarda bu bandı kullanabildiği için karşılıklı çakışmalar olabilir. Özellikle WLAN (kablosuz ağ) Bluetooth’tan kötü yönde etkilenebilir. Ama Bluetooth WLAN’dan etkilenmemektedir.

Aynı anda sekize kadar cihaz birbiriyle karşılıklı iletişim kurabiliyor. Kullanılabilecek hizmetlerden birkaçtanesi: Audio-Gateway (PC), Network bağlantıları, Fax, kulaklık, senkronizasyon ve dizüstü bilgisayar, avuçiçi bilgisayar ve ceptelefonu arasında veri takası, vs…İmkanlar çok geniş ve gittikçe genişletiliyor.

İki Bluetooth cihazının birbiriyle iletim kurmadan önce karşılıklı tanımlanmaları gerekiyor. Bunun için cihazlar bir “tanımlama modu”nda birbirini bulmalı ve bir “tanımlama kodu” ile bağlanmalılar. Böylece çevredeki diğer cihazlarla istenmiyen bağlantılar engellenmiş olur. Cihazlar birbirine bağlandıktan sonra kablosuz veri iletişiminin keyfini çıkartabilirsiniz.

Bluetooth cihazları üç ayrı veri sınıfına ayrılıyorlar: Class 1 cihazları en fazla 100 miliwatt’la çalışıyorlar ve 100 metreye kadar veri iletebiliyorlar. Class 2 cihazları en fazla 2,5 miliwatt’la 30 metreye kadar yayın verebiliyorlar ve Class 3 cihazları en fazla 1 miliwatt’la 10 metreye kadar ulaşabiliyorlar. Bluetooth kulaklıkların çoğu az güç kullanan Class 3 sınıfında çalışıyorlar. Diğer Class’larda çalışan kulaklıklarda telefonla kulaklık arasındaki mesafe genelde 10 metreden az olduğu için bunlarda düşük enerji tüketen Class 3 sınıfında çalışıyorlar.

Veriler birden fazla senkron ve bir asenkron veri kanalından iletiliyor. Senkron kanallar iki yönde herbiri 64kBit/s hızla çalışıyor ve özellikle ses iletimi için kullanılıyorlar. Asenkron veri kanalı bir yönde en fazla 721kBit/s ve diğer yönde en fazla 57,6kBit/s hızında çalışıyor. Bu kanalda opsiyonel kullanılabilen simetrik iletme ile çift yönlü 432,6kBit/s hız mümkün. Böylece Bluetooth’un toplam veri kapasitesi 1MBit/s.

Güvenlik
Tüm iletilen veriler en fazla 128Bit’lik kodlamayla şifrelenebilir. Tanımlama için yine 128Bit’lik şifreleme kullanılıyor. Her Bluetooth cihazının kendisine ait 48Bit’lik tanımlaması var. Böylece dünya çapında 281 trilyon cihaz birbirinden ayırtedilebilir.
Bluetooth’un 10 metrelik yayın mesafesi dışardan birisinin veri iletimine girmesi için cihaza çok yakınlaşmasını gerektiriyor. Bu nedenle Bluetooth çok güvenli sayılabilir.

Beklentiler
Yönetimi, şifrelemeyi ve alıcı ve verici teknolojisini çok küçük bir modülde birleştiren ve üstelik çok ucuz olan Bluetooth teknolojisini yakın gelecekte her cihazın içinde bulmak mümkün olacaktır. Özellikle kızılötesinden çalışan cihazlar (misal: televizyon ve müzikseti kumandaları) yakında ortadan kalkabilirler.

2001 senesinde 10 milyon adetten sonra, 2002 senesinde 34 milyon Bluetooth chipseti üretildi. Bu rakamın 2003’te 70 milyonu geçmesi bekleniyor.

Bluetooth 1.2
Kasım 2003 de Bluetooth Special Interest Group (SIG) Bluetooth 1.2 spefikasyonunu tanıttı. Bu yeni versiyonla diğer telsiz şebekelerle olan çakışmaların yokedilmesi tasarlanıyor. Bunun yanısıra Bluetooth cihazlarının birbirini tanımlaması için gereken süre kısaltıldı ve ses iletiminin kalitesi yükseltildi.Adaptive Frequency Hopping (AFH – Uygulamalı Frekans Atlaması) ile Bluetooth 1.2 WLAN (IEEE 802.11b ve IEEE 802.11g) gibi diğer telsiz frekanslardan daha az etkilenmektedir. Böylece Bluetooth 1.2 bağlantıyı etkilemeden mevcut boş frekansları kullanmaktadır. Yeni spefikasyonda dahil edilen hata tanıma fonksiyonu ses iletiminin kalitesini belirli bir şekilde yükseltiyor. Bluetooth 1.2 spefikasyonu Bluetooth 1.1 ile uyumludur.Bluetooth-Chip | Kibritten küçük, üretim maliyeti 5 ABD dolarıBluetooth hızı üçü katlanıyor
Bluetooth Special Interest Group (SIG) Haziran 2004’te Enhanced Data Rate (EDR – Geliştirilmiş Veri Hızı) adı altında Bluetooth’un hızını üçe katlıyacak yeni bir protokol tanıttı. EDR aynı anda enerji tüketiminide düşürüyor. Bluetooth 1.1 ve 1.2 standartlarıyla uyumlu olan EDR bu teknolojik geliştirmeye sahip olmayan cihazlarla iletişim kurması için “Master” cihazın (iletişim bağlantılarını dağıtan cihaz) EDR’yi desteklemesi gerekiyor.SIG’e göre yeni Bluetooth chipleri eskilerinden daha pahalı olmayacaklar. EDR Gauss-Frekans-Değişimi yöntemi yerine Faz-Modülasyon (Phase Shift Keying) yöntemini kullanıyor. İlk EDR çözümleri 2004 yılının üçüncü çeyreğinde piyasaya sürüldüler.