Ölçme ve Ölçüt arasındaki farklar nelerdir?

Ölçme ve Ölçüt Türleri

Ölçme türleri doğrudan, dolaylı ve türetilmiş olarak üçe ayrılmaktadır. Ölçüt türleri ise bağıl ve mutlak olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Ölçme: Ölçme işlemi bir süreçtir. Bu süreç içerisinde bir nesnenin yada eylemi gözlemleriz ve bu gözlem sonucu sayı veya semboller ile gözlemlerimizi aktarırız. Bir bakıma betimleme yapıyoruz.
Örnek: Sınıfta 12 masa var. Ahmet’in boyu 1.83 ‘dür.

Ölçüt: Ölçmenin sınırlılıklarını ve kurallarını belirler. Değerlendirmenin de neye göre yapılacağını bildirir.
Örnek: Sınav 40 dk’dır. Geçme notu 45 tir. Her soru 2 puandır.

Ölçme Türleri

1. Doğrudan Temel Ölçme

Doğrudan karşılaştırma yapılır. Ölçülecek özellik neyse onu ölçen ile ölçülür. Araya farklı bir ölçek eklenmez.

• Uzunluk ölçmek için metre kullanmak.
• Kütle ölçmek için ağırlık ölçer kullanmak.
• Suyun hacmini ölçmek için sürahi hacmi kullanmak.
• Süreyi ölçmek için bir iki üç diye saymak.
• İstanbul’un nüfusu 14 milyondur demek doğrudan sayıldığı için doğrudan ölçmedir.

2. Dolaylı Ölçme

Doğrudan gözleyerek ölçüm yapamayacağımız özellikleri onu ölçeceğini tahmin ettiğimiz aletler ile ölçmektir.

• Mesela zeka puanını belirlemek.
• Okul başarısını ölçmek.
• Termometre ile havayı ölçmek. Burada civanın genleşmesini ölçüyoruz aslında o yüzden dolaylıdır.
• Baskül ile kilo ölçmek , yayın genleşmesidir aslında.
• Zamanın saatle ölçülmesi.
• Eğitimdeki bütün beceriler dolaylı ölçme.

3. Türetilmiş Ölçme

Burada iki değişken ile matematiksel bir işlem olması gerekmektedir.

• En az iki ölçme ve hesaplama olmak zorunda.
• Bir aracın ortalama hızını bulmak . (Yol/Saat)
• Vücut endeksini hesaplamak (Boy/Kilo)
• Nüfus yoğunluğunu hesaplamak (m2 / insan)

Ölçüt Türleri

1. Mutlak Ölçüt

Burada ölçülen özellik veya birey herhangi bir durum veya kişiden etkilenmeden kimseye bağlı kalmadan ölçülmesidir.

• Bir öğretmen 50 alan sınıfı geçer demesi. (Kimseyle yarışmıyorsunuz sadece 50 almanız yeterli)
• Soruların yarısını yapanın sınıfı geçmesi.
• Tabağını bitiren herkesin gofret hediye alması.

2. Bağıl Ölçüt

Adı üstünde birine veya bir şeyle bağlı olarak yapılan ölçümdür.

• Mesela hocanız sınıf ortalaması üstünde alanın sınıfı geçeceğini söyler. Burada sınıftaki her birey ortalamayı değiştirecektir. Bu yüzden bağıl bir ölçüttür.
• Bir işçi alımı sınavında ilk 3 e girenler işe alınacaktır diye ilan açıldı. Burada bağıl ölçüt vardır çünkü diğer insanlar çok kötü olursa işi alabilirsiniz. Eğer patron 85 alan herkes işe alınacak deseydi durum farklı olurdu diğer bireyler ile bir yarış içerisine girmiyorsunuz sadece 85 almanız yeterliydi bu da mutlak ölçüt olurdu.