Theodosius Dobzhansky
Theodosius Grygorovych Dobzhansky, Ukraynalı genetikçi ve evrim biyoloğu. Evrimin Çağdaş Sentezini şekillendirerek, evrimsel biyoloji konusunda merkezi bir rol oynamıştır.
Doğum tarihi: 24 Ocak 1900, Nemyriv, Ukrayna
Ölüm tarihi ve yeri: 18 Aralık 1975, San Jacinto, Kaliforniya, ABD
Theodosius Dobzhansky, 25 Ocak 1900 yılında Ukrayna Nemiriv’de lise matematik öğretmeninin oğlu olarak dünyaya geldi. Ailesi Rus Ortodoks rahiplerinden oluşuyordu. Dobzhansky, çocukluğu boyunca kelebek ve uğur böceği toplama tutkusu ve açık hava etkinliklerine olan hayranlığı vardı. Lise yıllarında ise biyolog olmaya karar verdi.
Dobzhansky, 1921 yılında Kiev Üniversitesi Biyoloji bölümünden mezun olduktan sonra, Kiev Politeknik Enstitüsü’nde zooloji eğitmeni olarak göreve başladı. 1924 yılında genetik bölüm başkanı olan Yuri Filpchenko’nun asistanı olarak Saint Petersburg Üniversitesi’ne geçiş yaptı.
Aynı yıl içinde genetikçi olan Natalia Sivertzeva ile evlendi ve Sophie adında bir kızları oldu.
Dobzhansky, Saint Petersburg’da araştırmacı olduğu zamanlarda tüm çabasını gelişmekte olan genetik alanına verdi. Genetiğin pek çok yeni alanını inceledi ve meyve sineği (Drosophila melanogaster) üzerine kapsamlı araştırmalar yaptı.
1927 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde çalışma bursu kazanarak New York Colombiya Üniversitesi’nde zoolog olan Thomas Hunt Morgan ile çalışmaya başladı.
Bir yıl sonrasında başlarda genetik alanında yardımcı doçent olan Thomas Hunt Morgan’ı Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’ne kadar takip etti.
Dobzhansky, 1933 yılında meyve sinekleri Drosophila pseudoobscura popülayon genetiğini incelemeye başladı. 1937 yılında ‘Genetik ve Türlerin Kökeni’ adlı çalışmasında yayınlanan sonuçları 20. yüzyılın evrimsel biyoloji üzerine yazılan en önemli kitabı haline geldi. Darwinci doğal seçilim ve modern genetiğin kombinasyonu ve evrimde gelecek araştırmaları için bir katalizör oldu.
Kitabı yeni türlerin nasıl oluştuğu ve var olan türlerin evrimleşmesi ile ilgili türleşme konularında görüşlerini içermekteydi. Üreme izolasyonunun yeni türlerin oluşmasına neden olduğunu belirterek ‘izolasyon mekanizmaları’ terimini ortaya attı.
1940 yılında Colombia Üniversitesi’ne zooloji profesörü olarak döndü ve kısa sürede dinamik bir genetik araştırmacıları grubu kurdu. 1962’de New York Rockefeller Üniversitesi’ne geçti ve 1970’de emekli olana kadar burada kaldı.
Dobzhanzky, genetiğin anlaşılmasına ve evrimin uygulanmasında devrim yarattı. Aynı süre zarfında antropolojik ve felsefi konular hakkında yazılar yazdı. Örneğin; insanlığı evrimin bir ürünü ve gelişmekte olan bir bütünü olarak anlamayı araştıran 1962 tarihinde ‘Mankind Evolving’-‘İnsanlık Gelişiyor’ adlı etkileyici çalışmayı yazdı.
Theodosius Dobzhansky Rockfeller Üniversitesi’nden 1970 yılında emekli olduktan sonra fahri profesör oldu. 1971 yılında Davis’teki Californiya Üniversitesi’ne süpervizör olarak göreve aldı. Bundan beş yıl sonra 18 Aralık 1975’te lösemi ile verdiği uzun bir savaşın ardından 75 yaşında öldü.
