Empati

Empati terimi, etimolojik anlamında, içsel olarak etkilenmiş, duygulanmış birinin durumunu ifade etmektedir. Kişiler arası ilişkiler bağlamında ise karşımızdakilerin tepkilerini öngörebilme kapasitesi anlamıyla yaygınlaşmıştır. Bu anlamda empatik kişi diğerinin duygularını hissedebilen, onun bakış açısından bakabilen biridir.

Bu kavram genel olarak, Diğeri’ni “Diğeri” olarak anlamaya ve onun potansiyellerini tahmin etmeye yönelik çaba harcamaktır. Bu açıdan kendini diğerinin yerine koyabilme kapasitesidir. Bu çaba, bireyin kendini merkeze alarak dünyaya ve dolayısıyla diğerine bakmak yerine, kendinden çıkarak diğerinin bakış açısına yerleşmesini gerektirmektedir.

Sosyal psikologlar, empati düzeyini ölçmeyi amaçlayan çeşitli ölçekler geliştirmişlerdir; örneğin Mehrabian ve Epstein (1972) ölçeği. Araştırmalara göre akıl hastalan, dikkatlerini aşırı bir şekilde kendileri üzerine odaklaştırmakta ve diğerlerinin bakış açılarını dikkate almamaktadırlar.

Zamanın bizi getirdiği nokta; empati kurmaktan azar azar uzaklaştığımızı, her dakika biraz daha anlayışsız, biraz daha duyarsız, biraz daha bencil insanlar haline geldiğimizi açık ve net biçimde gösteriyor.

Bazı sosyal psikologlar da (Lerner), empatiyi modernleşmenin önemli bir faktörü ve göstergesi saymışlardır.

Empati insanları anlamayı ve kendimizi anlatmayı olanaklı kılar. Empati yokluğu da toplumsal yönümüze ket vurur, insanlarla ilişkimizin eksik kalmasına yol açar. Psikopatlık, borderline kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu, şizoid kişilik bozukluğu, davranış bozukluğu, şizofreni, bipolar bozukluk, duyarsızlaşma-kişiliksizleştirme gibi rahatsızlıkların empati eksikliğinden kaynaklandığı bilimsel çalışmalarda ortaya konulmuştur.

Empati yoksunluğunun bir rahatsızlık olduğu ve sosyal bozukluklara yol açtığı tarihte deneyimlenmiş bir gerçektir. Örneğin toplum içinde müreffeh yaşamlar süren basit vatandaşların savaş halinde empati duygularını bertaraf etmeleri buna örnektir.