20’lik Diş Sorunu – Kalleş dişler

11 yaşına kadar çocuğun ağzındaki o 20 süt dişi yenilenir… Sonra da 12 yaş dişleri çıkar. 12 ila 18 yaş arasında bir durağan dönem olur. En son o 20 yaş dişleri kendine yer bulup çıkarlar. Ama nasıl çıkarlar?

Mine Şenocaklı’nın röportajı…

Hocam adı üstünde, 20´lik diş. Ama benimkiler 30´uma doğru çıktı. Daha doğrusu çıkamadı… Sonra da başıma açmadıkları iş kalmadı. Bu dişler niye böyle eziyetli?
Ben 20´lik dişlere kalleş dişler diyorum. Çünkü bunlar çıkarken de insana kalleşlik yapar, çekilirken de…

Bundan güzel tanımlama olamaz…
Bu dişler, hem üst, hem alt çenemizin en arkalarında çıkan dişlerdir. Eğer daha evvel çıkmış olan 28 diş, diş kavisini doldurmuşsa sorun büyük demektir.

Hocam 28 dişin çıkısı ne zaman tamamlanıyor?
12 yaşında. 20 süt dişinden sonra çıkan dişlerdir bunlar… İlk dördü altı yaşında çıkar. Bu arada 11 yaşına kadar çocuğun ağzındaki o 20 süt dişi yenilenir… Sonra da 12 yaş dişleri çıkar. 12 ila 18 yaş arasında bir durağan dönem olur. En son o 20 yaş diş1eri kendine yer bulup çıkarlar. İnşallah çıkarlar. Çünkü bazen çıkamazlar. Çıkacakları yer yoktur. 12 yaşında çıkan azı dişine dayanırlar. Onu itmeye başlarlar. Hatta onu iterken bütün çenenin dişlerini iterek kendilerine yer açmaya çalışırlar.

Yani bir sıkışıklık olur ağızda…
Aynen öyle. Otobüsteki gibi omuz atarak kendine yer açmaya çalışır. ´İlerleyelim beyler. Durmayalım ayakta, arkayı dörtleydim´ misali… Arkadan ittikçe, ön kavis üzerindeki dişler zorlanır ve ve sonunda üst üste biner. Siz de ´Ya benim dişlerim çok düzgündü, ne oldu böyle!´ dersiniz.

20´lik dişin yer bulamadığı için hiç çıkamadığı durumlar da olur mu?
Olur. Zaten eğer bu diş diğer yandaki dişlere paralel olarak yukarıya doğru hareket edebileceği yer bulursa çıkar, bulamazsa çıkamaz. O zaman dayandığı dişleri çürütmeye başlar. Kalleş dişler derken bunları kastediyorum. Bir, yandaki dişe zarar verir. İki, yandaki dişin köküne zarar verir. Üç, orada bir lastik yapı meydana getirebilir. Hastalar der ki, ´Ara sıra en arkada yutkunamıyorum. Burası şişti. Çok kötüyüm.´ İşte bunun nedeni bu 20´lik dişlerdir. Genellikle hiç çıkamadıysa eğer, panoromik bir çene röntgeninde hangi konumda olduklarını görürüz.

20´lik dişler ille de çekilmeli mi?
Eğer normal çıktıysa çekilmesi gerekmiyor. Ama gömükse ya da yan gömükse o zaman bunları ameliyatla almak zorundasınız. Başka türlü de olabilir. Ortodontik tedavi dediğimiz diş düzeltme esnasında da bu dişlerin alınmaları gerekebilir.

Ortodontik tedavi nedir?
Küçük çocuklarda dişlere teller takılır ya, o! Bu sırada ortodontistler genellikle bu 20 yaş dişlerinin geliş pozisyonuna bakarlar. Eğer bunlar yanlış geliyorsa, yapılan tedaviye zarar verecekse, daha germ (okunuşu jerm) halindeyken ameliyatla çıkartılmasını isterler.

Germ nedir hocam?
Yani dişin sürüp gelişmeye başladığı zaman… Diyelim ki, dişleriniz çarpık. Ortodontiste gittiniz. Ortodontisi bu çarpık dişleri bir şekilde tedaviyle düzgün sıralamaya çalışır. Sonunda aslanlar gibi dişler sıralandı, dizildi, düzeldi… Artist gibisiniz. Ama tam bu sırada 20 yaş dişleriniz geliyor. Ve demin söylemiş olduğum gibi, ´Beyler, bayanlar bana da yer açın´ diyor, dişleri itiyor… İşte bu sefer yapılan tedaviyi bozuyorlar. Bu yüzden ortodontislerin en sevmediği dişler bu 20 yaş dişleridir. Ve bazen çocukluk yaşındayken de, henüz çıkmamışken de çekilirler.

Yine ameliyatla mı?
Tabii. Büyük de olsa, çocuk da olsa bir hafta, on gün, yutkunma zorluğu olur, oradaki şiş, ağrı sürer… Dedim ya bu dişler, kalleş dişler.

Sadece kalleş olan dişler mi hocam? Dedim ya, benim 20 yaş dişlerim çok sorun çıkardı. Çok iyi olduğu söylenen bir diş doktoruna gittim. Çekti… Dikiş bile atmadan ağzımda koca bir delikle eve yolladı. Bu arada kökün bir kısmı kırılıp içeride kalmış. Hastanelik oldum. Ve acıdan bayıldım… Bu da, doktorun kalleşliği herhalde!
Normal bir diş çektiğinizde de aynı şey olabilir. Sallanan bir dişi çekerken bile, ´Çok basit canım, ben bunu ipe de bağlasam alırım´ diye düşünmemek gerekir. Çünkü çok sallanan bir dişte çene kemiği erimiş, yani dişi tutan dokular azalmış demektir. Eriyen kemiğin yerini granülasyon dokusu almıştır. Bu çok kanayan bir dokudur. Sallanan bir dişi çektiğinizde bu dokuyu da temizlemezseniz aşırı kanamayla karşı karşıya kalırsınız. Diyeceğim hekim herşeye dikkat etmesine rağmen şanssızlıklar olabilir… Ama bazı şeylere de dikkat etmezse o şansızlıkların yüzdesiartarak karşısına çıkabilir. Sizin de başınıza böyle bir şanssızlık gelmiş. Ama 20 yaş dişleri çekilirken yutağa da yakın oldukları için, oraya dikiş de attığınız zaman, iyileşme süresince, yutkunmada, konuşmada, ağzı açmada, hep sorunlar yaşanır.

Peki bu dişler hiç mi işe yaramaz?
Tabii ki fonksiyonları var. Ön taraftaki dişleri kaybederseniz ondan yararlanarak sabit protezler yaparsınız. Veya hareketli protezin kancasını bu dişe tutturursunuz. Eğer 20 yaş dişi normal sürmüşse tabii… Ama biz periodontologlar, yani dişi tutan destek doku hastalıklarıyla uğraşan hekimler, bu dişleri hastanın ağzından aldmnz. Nasıl ortodontistler bu 20 yaş dişlerini benim ilerde yapağım işi bozacak diye aldmyorsa, bizim açımızdan da 20 yaş dişleri maalesef iyi temizlenemeyen dişlerdir. Siz fırçanızı en dibe kadar götürüp oradaki bakteri plağını iyi temizleyemezsiniz. Ve sonuçta diş etleri hastalanabilir. Bu konu benim doçentlik çalışmamdı. Bundan dolayı çok rahatlıkla konuşabiliyorum. Eğer hasta dişi tutan destek doku hastalığı yüzünden tedavi görüyorsa, ameliyatlar oluyorsa ve siz de bu hastalığın tekrarlamasını istemiyorsanız ve oradaki 20 yaş dişlerini de hastanın iyi temizleyemeyeceğine inanıyorsanız bu dişleri aldırmaksınız. Bu yüzden diyorum ki, 20 yaş dişleri kalleştir, çıkarken de insanın canını acıtır, çekilirken de… Yan gömük ya da tam gömük olduğu zaman ameliyatla çekildiği için de insanın canını acıtır. Ama maalesef üç günlük acıyı çekeceğiz diye bunları çektirmekten kaçmak da çok yanlış olur. Çünkü ileride onlar size çok daha büyük sorunlar olarak dönecektir.

Bu dişler hep böyle kalleşlik yapmaya devam edecek mi hocam?
Medeniyetin gelişmesiyle birlikte insan dişleri azalmaya başladı. İnsanlar eskiden 32 değil, belki 40, 44 dişliydi. Ama evrim geçire geçire ve gıdaların yumuşamasıyla dişlerin sayısı azaldı. Pekçok kişide 20 yaş dişlerinin hiç çıkmadığını görürsünüz. Tomurcuğu bile yoktur yani… Benim de bir tek 20 yaş dişim var. Bu yüzden sağolsun arkadaşlarım, ´Sen dörtte bir akıllısın´ diyor. Çünkü biliyorsunuz bu dişlerin bir diğer adı da akıl dişi. Ben de onlara diyorum ki, ´Medeniyetle birlikte insanların dişleri azalıyor. Demek ki, ben sizden daha medeniyim!´

Hocam çarpık, yamuk dişler ne zaman düzeltilmeli?
Eğer kişi doğru düzgün yemek yiyemiyorsa ve tabii kendine görüntüyü dert edinmişse düzeltilmeli. Ama öyle insanlar geliyor ki bana, ´Doktor Bey, benim dişlerimi kes´ diyor. Niye? Memnun değilmiş görüntüsünden efendim! Tamam ben çok para alacağım belki ama sen bundan sonra o dişlerle yaşayacaksın. İlerde milyarlar, trilyonlar vereceksin ama artık kesik dişle ve onun sorunlarıyla yaşayacaksın.

Nasıl sorunlarla?
Bir kere yeniden düzeltmek için çok paranın olması gerek. Diyelim ki dişleri kestik, üstüne kron kapladık. Sonra diş etlerin çekildi. Kronlar üstte kaldı. Bu kronların sökülüp yeniden yapılması gerekir. Ya da aradan bir diş çürüdü. Bütün bu dişler birbirine bağlı. Hadi, hepsini atıp yeniden yapacaksın! Bir diş kesildikten sonra artık ölene kadar kendi dişlerin yok. Yapay dişler var. Ha bu porselen olur, en iyisi olur ama daima problemler çıkacaktır. Kimse 20 yaşında yaptırdığı porselen dişlerle 85 yaşında ölmez.

Kaynak: Vatan